پمپی (Pompeii) شهر باستانی ایتالیا، واقع در ناحیه کامپانیا در دهانه رود سارنو (Sarno)، بین هرکولانئوم و استابیه (Stabiae)، در پای کوه آتشفشانی وزوویو قرار گرفته است. این شهر 600 سال قبل از میلاد ساخته شده و وقتی که در سال 80 قبل از میلاد تحت امپراطوری روم درآمد، به اقامتگاه ثروتمندان رومی مبدل شد. در اوایل میلاد این شهر با تقریبا 20000 نفر سکنه، پایگاه و بند مهم تجاری محسوب می‌شد.
بعد از زلزله مهیب سال 63 که شهر خسارت بزرگی دید، در سال 79 میلاد با فوران آتشفشان وزوویو کاملا ویران شد و همراه با شهرهای هرکولائیوم و استابیه، زیر گدازه ها مدفون گشت. گدازه ها همچنین باعث تغییر مسیر رود سارنو و بالا آمدن ساحل دریا شدند که این مسئله موجب شد که رود و دریا از محل قبلی خود و شهر فاصله نسبتا زیادی پیدا کنند.
برای 1500 سال شهر پمپی زیر گدازه ها مدفون بود تا اینکه در سال 1748 توسط حفاری‌ها، از زیر گدازه ها بیرون آورده شد. حفاری‌هایی که در سال 1912 انجام شد منجر به کشف آمفی تئاتر و چندین خانه دیگر شد که هریک بالکن‌هایی در طبقه دوم داشتند که 6 متر درازا و 1.5 متر عمق داشتند. این قسمت از شهر به توریست‌ها با نام حفاری‌های جدید معرفی می‌شود
. (Nuovi Scavi)
با شروع فوران آتشفشان وزوویو گازهای سمی به هوا پراکنده شد، سپس مخلوطی از باران و خاکستر به روی اجساد باریدن گرفت و قلبی از آنها ساخته شد که سالهای سال اجساد را از پوسیده شدن حفظ کرد. امروزه باستان‌شناسان با استفاده از این بقا می‌توانند اطلاعات زیادی در مورد زندگی روزمره مردم پمپی کسب کنند.
در طی حملات هوایی جنگ جهانی دوم بعضی از آثار باقیمانده به شدت خسارت دید. در حال حاضر نیز حفاری‌ها ادامه دارد و حدود یک چهارم شهر هنوز باقی مانده که بیشتر آن زیر تل خاک‌های حفاری‌های اولیه مدفون شده است.َ
